Yıllarca önce Türk Hava Yolları (THY) Uçak Koltuk Şirketi’ni (Turkish Seat Industry-TSI) kurduğunda, üretim tesislerini gezip Bloomberght’de aynı gün şu değerlendirmeyi yapmıştım: “Koltuk yapmak uçak yapmaktan daha zordur! THY, iştirak şirketiyle önemli ve zor bir işe soyundu.” Evet, aradan yıllar geçti. Ekonomi sınıfı koltuklar THY uçaklarında yerini aldı. Başka şirketlere de pazarlandı. Ama daha komplike olan business sınıf koltuklar ise bu yıl sertifikasyon sürecini tamamlayacak.
Boeing ve Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi – FAA ile Airbus ve Avrupa Birliği Sivil Havacılık Otoritesi – EASA cephelerinde, test merkezlerinde önemli mesafe kat edilmiş. Peki, kaç yıllık bir tecrübe, birikim ile business class koltukları seri üretime hazır hale getirilmiş olabilir? Yaklaşık 15 yıl. Demek ki bu alanda koltuk üretmek için bir deneyim, tecrübe gerekiyormuş!
Havacılık sektöründe bir ürün geliştirmek için kullandığınız her malzeme, yaptığınız her tasarım için yetkili kurumların testlerinden geçmeniz ve ilgili otoritelerden de sertifikasyonlarını yaptırmanız gerekiyor. Ancak bu şekilde THY’nin filosundaki Boeing veya Airbus uçaklarına kendi ürettiğiniz uçak koltuğunu, uçak mutfağı (galley), eğlence sistemi veya diğer kabin için ekipmanları koyabiliyorsunuz. Aynı zamanda başka havayollarına da bu ürünleri satabilmeniz için ticari yönlerinin de güçlü olması gerekir.
“Koltuk yapmak zor!” vurgusunu yaptığım yaklaşık 14-15 yıl önce Türkiye’de uçak koltukları için kolçak, ayaklık, sigara küllüğü yapıp, Amerika’ya gönderen Akkurt Havacılık AŞ’nin Büyükçekmece’deki üretim yerini ziyaret ettiğimde, bu işleri hiç yapmayan ülke ve şirketlerin sürece dahil olduklarında ne kadar zorluk yaşayabileceklerini o zaman iyi öğrenmiştim.
Bir marka için belli ürünleri üretmek ile her türlü fikri mülkiyet haklarının size ait olacak şekildi bir ürün geliştirip, imal etmek, kullanıma sokmak çok başka maharetler gerektiriyor. Sadece yeterli sermaye, yetişmiş mühendis ve güçlü irade yetmiyor. Malzeme bilimine hâkim olmanız gerekiyor. Özgün tasarım kabiliyetine sahip yetişkin insan kaynağıyla birlikte üretim aşamalarında kullanacağınız malzemelerin temini, tespiti ve geliştirilmesi için de temel bilimlere önem vermeniz icap ediyor. Bu detayları dikkate alıp, yola koyulursanız “nadir elementler”, yapay zekâ ve yüksek teknolojiyle farklı bir yere doğru uçabilirsiniz. THY’nin iştiraki TCI Kabin İçi Sistemleri şirketinde işte böylesine bir ışık gördüğümü söyleyebilirim.
TCI, daha önce 3 ayrı şirket olarak yola çıkan ve kabin için sistemler; uçak koltuğu, uçak mutfağı/galley ve kabin için eğlence sistemi geliştiren şirketlerin, Prof.Dr. Ahmet Bolat’ın THY Yönetim Kurulu Başkanı olduktan sonra birleştirmesiyle şekillenmeye başlayan yeni bir teknoloji markamız. Ben birkaç yıl içinde küresel ölçekte, havacılık endüstrisinde isminden bahsettirecek bir marka olacağına inanıyorum. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’ndaki üretim tesislerini, havalimanına yakın noktada şirketin merkezini ve ürünlerini sergi alanını görünce şaşkınlığımı gizleyemedim. TCI Genel Müdürü Müjdat Uludağ’dan da detaylı bilgiler aldım. Nereye uçmak istediklerini gayet net anladım. Havacılığın endüstrisi tarafında küresel bir Türk markanın doğmak üzere olduğunu gördüm.
Halihazırda TCI’da 650’yi aşkın çalışan var. Bunların da 300’den fazlası mühendis. Son yıllarda katlanarak büyüyen bu teknoloji üssünde, bu seneden itibaren de ürünler tek tek tanıtılmaya, piyasaya sunulmaya başlanacak. Ben de hazırlıklara ve o ışığa şahit oldum.
Dünyada havacılık endüstrisi sürekli yenileniyor, gelişiyor. Yolcular, daha fazla konfor, kolaylık ve bağlantı bekliyor. Her yerde; havada 10 bin metre yükseklikte, saatte 900 km hızla giderken kesintisiz ve hızlı internet beklentisi var. Bu esnada koltuğu rahat olmasını, önündeki ekrana çeşitli filmler, belgeseller gelmesini veya kulağına kaliteli müziklerin, seslendirmelerin ulaşmasını, önüne sıcak yemek, çay, kahve veya soğuk içecekler gelmesini bekliyor. “TCI Aircraft Interiors/Kabin İçi Sistemler” işte bu zor işlere talip bir şirket. Bu değişimi üstlenmek üzere yola çıkmış ve küresel hedefleri var.
THY’nin kabin içi sistemleri geliştirmek için kurduğu 3 şirket, onlarca yıllık deneyimi ve tecrübesiyle, TCI çatısı altında toplanması önemli bir güç birliğine ve ciddi bir sinerji doğmasına sebep olmuş. Bu yeni durum, benim de zaman zaman “Nerede bu ürünler?” diye eleştirilerime, sorularıma da cevap verir noktaya gelmiş. Yıllardır üzerinde çalışılan ürünler “test, sertifikasyon, seri üretim, ticarileşme” aklınıza hangi aşama gelirse gelsin hepsini bu yıl geride bırakacak gibi…
THY uçakları Türksat’a bağlanacak
THY uçaklarından, kabin içi uydu bağlantısı/connectivity meselesinin ise çok farklı boyutları var. Bir defa kendi TÜRKSAT 6A uydumuzun kapsadığı yerlerde kullanacağız. THY’nin uçtuğu, ama bizim uydumuzun kapsamadığı bölgelerde ise global kapsama için başka uydu şirketleriyle iş birliği yapılacak. Böylece ilk defa kendi uydumuz TÜRKSAT üzerinden kendi uçaklarımıza internet hizmeti verilecek, çok yönlü bir alan açılmış olacak. Başka havayollarının da TÜRKSAT’ın kapasını çalması gerekecek. Kendi uydumuz ile uçaktan internete bağlanma işi belki biraz zaman alabilir, ama çok da uzak değil 2026’nın ilk yarısında bitecek gibi görünüyor.
Çığır açan yenilikler geliyor
TCI, bu yıl, havacılık sektöründe lüks, konfor ve teknolojiyibir araya getiren iki önemli ürünü; geniş gövde uçaklar için ‘CrystalBusiness Class Koltuk’ ve ‘CORNEA Uçak İçi Eğlence Sistemi’ni tanıtacak. Bu iki ürününde arkasında yılların sıkıntısı, uğraşı, araştırması ve emeği var. Yakıdan takip ettim ve iyi biliyorum. “Crystal Business Koltukları” ise uçak içinde deneyimlemeyi çok merak ediyorum. Bu koltukların geliştirme aşamasında THY Yönetim Kurulu Başkanı Bolat’a bazı detaylar için uyarılarım ve konforun artırılması için tespitlerim olmuştu. Yeni koltukları incelediğimde benim tespitlerimin dikkate alınıp, değişiklikler yapılmış olduğunu gördüm. Neticede ben de yılların yolcusuyum!
Gelişmiş ergonomik yapısı, ayarlanabilir başlık ve bel desteği, geniş bacak mesafesi ile uzun menzilli uçuşlarda yolcu konforunu yeniden tanımlayan Crystal, business class’ta yeni bir standart belirleyeceğini TCI yetkilileri söylüyor. Ben, bu koltukların 7 saate kadar olan yolculuklar için mi, yoksa 7 üzeri uçuşlar için mi daha ideal, kullanılışlı olacağını merak ediyorum. Koltuklarda kablosuz şarj portları, kişisel depolama alanları ve sezgisel kontroller gibi son teknoloji özellikler olacak. Geçmişte ilk defa test edip unutamadığım bir Swiss International’in business klass koltuk deneyimim olmuştu. Hatta ilk test eden gazeteci olarak da geniş bir deneyim hikayesi yazmıştım.
Eğlencede yolcuya sınırsız imkân
TCI, uzun yıllardır HAVELSAN ile birlikte kablosuz bağlantı ve etkileyici eğlence deneyimi için çalışıyor. CORNEA markası böyle ortaya çıktı. Öyle ki, 4K çözünürlüklü dokunmatik ekranları, sezgisel arayüzü ve geniş içerik kütüphanesiyle; filmleri, TV şovları, belgeseller ve müzik kliplerini yüksek netlikte izleyerek, uçuşların eğlenceli bir havada geçmesini sağlayabiliyor.
CORNEA, bluetooth kulaklık uyumluluğu sayesinde yolcuların kablosuz kulaklıklarla bağlantı kurarak özel bir deneyim yaşamasını da sağlıyor. Dar ve geniş gövdeli uçaklara uygun olan bu sistem, havayollarına eşsiz bir esneklik ve ölçeklenebilirlik sunuyor. Kolay kuruluyor, düşük bakım gereksinimleri ve güçlü performansıyla CORNEA, yolcu memnuniyetini en üst seviyeye çekiyor. Aynı zamanda operasyonel verimliliği de önemli ölçüde artırıyor.
Yolcular THY’yi havayolları TCI’yı konuşacak
TCI Aircraft Interiors, “Crystal Business Class Koltuk” ve “CORNEA Uçak İçi Eğlence Sistemi” ABD’de FAA’nin ve Avrupa Birliği’nde EASA’nın standartlarına tam uyumlu oldukları için küresel pazarda da rekabetçi olmaları bekleniyor. Sadece THY veya Türk tescilli diğer havayolları bu ürünleri kullanmayacak, dünyaya açılacaklar. Böylece bu ürünler ilk defa THY’de kullanılacağından yolcular yerli/milli eğlence sisteminden aldıkları keyfi konuşacaklar ve THY’deki TCI ürünleri de başka havayollarının dikkatini çekecek.
Ekonomi sınıfına “Epianka Plus”
“Epianka Plus” yeni bir koltuk modeli. TCI, ekonomi sınıfı koltuklarda belli tecrübe kazandığından daha iyilerini ve yeni modellerini geliştiriyor. Dar ve geniş gövdeli uçaklar için özel olarak tasarlan, ekonomi sınıfında konfor ve teknolojiyi bir araya getiren bu yeni koltuk modeli, aynı zamanda yeni nesil
koltuk olarak da adlandırılıyor. Yolcuların kişisel cihazlarını rahatça kullanabilmeleri için entegre bir kişisel cihaz tutucu özelliği var. Mobil telefonu, tablet vesaire gibi cihazları rahatça koyup kullanabilecek özel alan var. Bu yeni proje, ekonomi sınıfında yolcuların ihtiyaçlarına yönelik yenilikçi çözümler sunarak seyahat konforunu artırmayı amaçlıyor.
Ayrıca düşük maliyetli havayolları için “Milligram” ve dar gövdeli uçaklar için “Royalux” business koltukları da var. Kısacası TCI, dar ve geniş gövdeli uçakların kabinin de boşluk alan bırakmıyor.
British Airways’e “Galley” üretiyor
Uçak mutfaklarında (galley) bir süre sonra TCI Aircraft Interiors, küresel liderliği ele geçirirse şaşmamak gerekir. Halihazırda zaten alanında dünyanın sayılı şirketlerinden birisi. Özellikle Boeing 737’lerin galley üretiminde öncü bir konumda. Geniş ve dar gövdeli uçaklar için yüksek kaliteli, yenilikçi çözümler sunuyor ve tercih ediliyor. Mesela İngiltere’nin bayrak taşıyıcı şirketi British Airways’in geniş gövdeli uçaklarına galley üretiyor. İrlandalı Air Lingus’a da galley üretiyor. Avrupa’nın önde gelen
havayollarıyla önemli anlaşmaları var. Önümüzdeki yıl 42 adet Boeing 777 ve 10 adet de A330 model uçaklar için galley teslimatı yapacak.
AJET uçaklarını uyduya bağlayacak
Bence TCI tarafından geliştirilen en güzel ürünlerden birisi yerli/milli etkileşimi olan ve AJET uçaklarını, TÜRKSAT’ın genişbant uydularına bağlayacak “Kabin İçi Bağlantı – IFC” (In-Flight Connectivity) sistemi. Böylece AJET yolcuları havada internet bağlantısını TÜRKSAT 6A uydusu üzerinden yapacaklar. THY Teknik AŞ’in (Turkish Technic) sertifikasyon kabiliyetleri ve katkılarıyla özgün hale getirilen IFC sistemi, AJET yolcularına yüksek hızlı internet erişimi sağlayacak.
Bu sistemin aynı zamanda iş seyahatindeki yolcuların iletişim ihtiyaçlarını karşılayacağına dikkat çekiliyor. Netice itibariyle tüm yolcuların dijital beklentilerinin en üst seviyeye çekerek iyi bir deneyim yaşatacak. Ve bu proje tüm AJET uçaklarına uygulanacak. Anlaşma süresi ise 10 yıl. Bu iş birliğiyle AJET’in rekabet avantajı artacak, TÜRKSAT 6A’nın kapasitesi kullanılacak, THY Teknik ve TCI da kendini bu alanda geliştirerek küresel oyuncu olmaya devam edecek. Tüm şirketlerin yerli/milli küresel kabiliyeti gelişecek.
TCI, havacılık sektöründe tüm kabin içi bileşenlerinde en güçlü tasarım ve üretim firmalarından biri olmak için çalışıyor. Bu amaçla İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı‘ndaki üretim ve yönetim merkezinin dışında ABD’de Boeing’in merkezi Seattle‘da da bir fabrikası bulunuyor.
TCI’ya başarılar diliyorum. Bakalım gelecek yıl bizleri nasıl bir tabloyla, başarı hikayesiyle tanıştıracak.
YAZININ TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
