Türkiye’de henüz 5G için ihale takvimi belli değil. Hesapta “Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G” geliştirilip, geçilecekti. Ancak Ulaştırma Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) yerli ve milli teknoloji geliştirme hayaliyle sektörü ve bu alanda çalışma yapan şirketleri ciddi anlamda ortada bıraktı. Yerli ve milli söylemi Huawei, Ericson ve Nokia gibi şirketlere yaradı. Hemen hepsi ürünlerinin montajını Türkiye’de yaparak “yerlilik” belgesi aldılar!
Diğer taraftan kendi şirketlerimiz başta Savunma Sanayi Başkanlığı’nın (SSB) destekleriyle 4G baz istasyonu ve şebekeler geliştiren ULAK ile Ulaştırma Bakanlığın teşvikiyle yola çıkan Haber Teknolojileri Kümelenmesi (HTK) çatısı altındaki şirketlere hiçbir alan açılmadı. Bu yüzden büyük hayallerle HTK çatısı altında kurulan GTENT şirketi dağıldı. Zaten Ulaştırma Bakanlığı’nın kendi Ar-Ge bütçesini amacına uygun şekilde bu şirketlere şu ana kadar kullandırmamış olması da yabancı hayranlığının, duygusal temasların olduğunun çok bariz bir işareti…
Diğer yandan 3 GSM operatörü Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom ise yerli ULAK’a haksız yere kulp takıp, 4 yıl önce verdikleri siparişleri bile teslim alıp kullanmakta direnç gösteriyorlar. ULAK 4G baz istasyonu için 3 bin civarında sipariş verdiğini açıklayan sektörün en büyüğü Turkcell, şu an toplam 400 adet ULAK baz istasyonu kullanıyor. Türk Telekom da yaklaşık olarak aynı rakamlarda ULAK baz istasyonuna sahip. Üstelik Turkcell siparişlerinin parasını henüz ödemiş değil.
Türkiye’deki tablo yabancı hayranlığının ne hale geldiğini gösteriyor. Üstelik ihale şartnamesinde yerlilik kriteri olmasına rağmen bunlar yaşanıyor. Çünkü denetim ve kontrol yok. Müeyyideler zaten başka kılıflara bürünmüş durumda. Kısacası telekomünikasyon sektöründe ilginç bir yerlilik ve millik oyunu oynanıyor. Yabancıların güçlü lobileri, maddi güçleri bürokrasiyi satın almış durumda.
Şimdi aynı oyun Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) sergilenecek. İki operatörün; Turkcell’in %60) ve Telsim / Vadofone’un %40 pazar payı ile yer aldığı KKTC’de Ekim’de 4G ve 5G’ye geçiş için ihale var. İlk 4 yılda 4G’ye geçilecek, sonra 5G olacak. Ama Turkcell’in dayatması ve lobisiyle hazırlanan şartname yabancı ürünlere, özellikle Huawei’ye alan açıyor. Yerli ve milli ULAK 4G baz istasyonu ile ancak yüzde 20 oranında kullanılacak. 5G’de ise yerlilik kriteri yüzde 40. Ancak yabancı ürünlerin fiyatlarıyla kıyaslandığında ULAK veya herhangi bir yerli ürün yüzde 15’ten daha pahalı olursa kullanılmayacak!
Bu yaklaşımla Türkiye elbette milli teknolojiye ulaşamaz. SSB çatısı altında, Aselsan’ın yüzde 50 hissedarı olduğu bir kuruma, ULAK’a bunlar yapılıyorsa, özel şirketlerin yaşama şansı bile olamaz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin 4G ihalesine müdahale edip, erteletmişti. Akabinde 4,5G ihalesine yerlilik kriterleri artırılarak çıkılmıştı. Umarım KKTC’deki bu ihaleye de müdahale edilir ve GSM şirketlerinin yabancı lobisi mağlup olur ihaleye yüzde 100 yerli ve milli teknolojiyle çıkılmasının önü açılır.
KKTC Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu (BTHK) tarafından yeni nesil mobil haberleşme teknolojilerinin uygulanması için çıkılan ihale şartnamesi maalesef Huawei’ye alan açıyor. 3 yıl önceki rakamlara göre Türkiye’de Vodafone yüzde 100, Turkcell yüzde 75 ve Türk Telekom da yüzde 75 oranında Huawei baz istasyonu kullanıyordu. Tablo ne kadar değişti bilmiyorum. Ama KKTC’de yerli ve milli ULAK bir bahane ile kullanılmaz ise siber güvenliğin çok daha önem arz ettiği çağımızda 4G baz istasyonu olarak Huawei sahada olacak. Türkiye için stratejik önemi olan KKTC’de yüzde 100 milli ürün neden kullanılmaz, anlam vermek zor.
Zaten KKTC’deki şartnamenin bu şekilde hazırlanması için kulis yapan Turkcell yönetimi de KKTC’deki 800 civarındaki baz istasyonunun kendilerine ait olan yaklaşık 450’sinin bir kısmının Huawei’nin 4G baz istasyonu olduğunu söylemiş. Bu sebeple de yerlilik oranı küçük tutulmuş. Türkiye’de birçok yerde 3G baz istasyonu kullanan, hatta İstanbul’daki 3G baz istasyonlarını bile değiştirmeyen Turkcell, 4G’nin olmadığı KKTC’de neden 4G baz istasyonu kullanmış olabilir? Mantığı var mı? Kulis yapın, ama bari böyle oyunlara başvurmayın.
Netice itibariyle birilerinin yabancı ürün dayatmasından Türkiye’nin kurtulması gerekir. Aksi halde bu durumu gelecek nesillere nasıl anlatacağımızı bilemiyorum.
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
