Dünya sivil havacılığı yaklaşık 60 yıldır köklü bir değişiklik yaşamıyor. Uçakların gövde yapıları, aerodinamikleri ve hızları değişmiş değil. Evet, uçaklar hızlanmadığı gibi ses hızının iki kat üzerine çıkan Concorde da hizmetten çekildi. Netice itibariyle ticari uçakların temel tasarımı son 60 yılda pek değişmediği. Halen daha 50’li yıllarda tanıştığımız jet motorlarıyla jet çağını yaşıyoruz. 1950’lerin sonlarında inşa edilen ve bugün hala kullanılan “tüp ve kanat” formundaki uçaklarla seyahat ediyoruz. Yıllar önce sivil havacılık sektörünü tüp-kanat şeklindeki uçaklarla tanıştıran Boeing 707 ve Douglas DC-8 ile aynı yapıdaki hava araçlarıyla uçuyoruz.
Geçen hafta “Bu Horizon uçak dengeleri değiştirecek” başlığı altında 2030’lara damga vurma ihtimali çok yüksek karma kanat bir uçak modeline ve onun arkasındaki şirkete ile destekleyen büyük guruplara dikkat çektim. Havacılık endüstrisini çok iyi bilen, günümüzün en başarılı büyük şirketlerinin böyle bir projenin arkasında olması hedefe ulaşılacağını göstermesi açısından önemli.
“Karma Kanat Uçak” denince ABD’den iki şirket akla geliyor: Birisi geçen hafta yazdığım üzere 2016’da kurulan San Diego merkezli Natilus’un Horizon ismini verdiği uçağı. Diğeri de 2021 California’da kurulan JetZero’nun aşağı yukarı aynı tasarımda olan karma kanat uçak modeli. JetZero girişimine de ABD Hava Kuvvetleri, NASA ve küçük bir özel yatırımcı gurubu destek veriyor.
Ancak JetZero’da eski havacılık profesyonelleri söz sahibiyken, Natilus’da ise havacılık ve uzay endüstrisinin büyük şirketleri işin arkasında. JetZero biraz daha ulaşılması zor, hazır olmayan yakıt ve diğer teknolojiler üzerine çalışıp başarması gereken konuları gündemine almışken, Natilus yetkilileri direkt sonuca odaklanmışlar. Sürdürülebilirlik anlayışıyla hem yeni nesil yakıtları hem de geleneksel yakıtla daha verimli uçmayı planlıyorlar. Yaklaşık yüzde 30 yakıtta, yüzde 50 işletme giderlerinde tasarruf yapacaklarını açıklamış durumdalar. Dolayısıyla “Karma Kanat Uçak Horizon” 2030’da uçma hedefine daha yakın görünüyor.
JetZero, yönetimi kendilerini şöyle tanıtıyor:
JetZero, orijinal Karma Kanat Gövdeyi (Belended Wing Body- BWB) icat eden havacılık öncüleri tarafından kuruldu. JetZero ekibi, kuruluşundan bu yana sektördeki havacılık mühendislerini ve sektör lideri üreticiler ile havayollarından danışmanları da içerecek şekilde büyüdü. Kurucumuz, mühendislik aydını Mark Page, McDonnell-Douglas’taki ekip üyeleri Bob Liebeck ve Blaine Rawdon ile birlikte ultra verimli gövde tasarımımıza öncülük etti. CEO ve Kurucu Ortak Tom O’Leary, sıfır emisyonlu BETA ve Tesla‘da önemli rol oynadı.
JetZero’nun danışmaları da eski havacılık profesyonelleri.
Barry Eccleston – Eski CEO, AIRBUS ABD
Brian Barents – Learjet’in eski CEO’su
Bryan Yosun – Eski başkan, Gulfstream
Nina Jonsson – Eski Filo Stratejisi Başkanı, AirFrance KLM
Pres Henne – Eski Kıdemli Başkan Yardımcısı, Gulfstream
Mary Ellen Jones – Eski Satış Başkan Yardımcısı, Pratt & Whitney
İki şirket arasında ilginç bir “Karma Kanat” yarışı olacak gibi görünüyor. JetZero ekibi, ‘Karma Kanat Gövde’yi icat ettiğine dikkat çekiyor, ama Natilus da bu amaçla erken yola çıkmış, şirketleşmiş ve önemli guruplarla çalışıyor.
Havacılık sektöründe yeni dönemin kapısını bakalım hangisi aralayacak? Benim adayım Natilus. Bu sebeple geçen hafta onların Horizon uçaklarını yazdım. Çünkü Natilus’un ayakları daha fazla yere basıyor ve arkasında; General Atomics, Northrop Grumman, Skunworks, SpaceX ve Piper Aircraft gibi uzay ve havacılık devleri var. Bakalım büyük şirketlerin hedefleri mi, profesyonellerin hayalleri mi galip gelecek? Zaman kısa, sabredip göreceğiz.
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
