Dünyanın en büyük elektronik fuarı Las Vegas Consumer Electronics Show/CES 2023’te “Togg Dijital Mobilite Bahçesi” tasarımıyla dikkat çeken stanttıyla Togg yine ilgi odağı oldu. Fuar salonunu girişlerinde yer alan devasa Togg reklamları ziyaretçiler karşıladı. Togg stantı önünde kuyruklar oluşturan “Beyond X” adıyla tanıtılan, mobiletinin ‘yarından sonrasına ilişkin ipuçları veren “dijital tünel” ise ziyaretçilere ilginç deneyim yaşattı.
“İki sene sonra nasıl dört nala gideceğimiz kimse tahmin edemiyor.” Sözleriyle heyecanını paylaşan Togg CEO’su Gürcan Karakaş, CES’te görülen teknolojilerin içinde barındırdığı oyunlaştırma, blok zinciri, fintech vs. yapay zekanın her türlü kullanımının otomotiv şirketlerinde olmadığını söyledi. Start up şirketleri ve onların bu teknolojileriyle aynı göz hizasında çalışmaya önem verdiklerine vurgu yapan Karakaş, onların ilgilerini kendilerinkilerle entegre edip, farklı noktaya getirerek ilerlediklerini, Togg’un 2 sene sonra 4 nala gideceğine dikkat çekti. Togg CEO’su M. Gürcan Karakaş ile CES’teki Togg’u ve yarınlarını konuştum. Karakaş’ın değerlendirmeleri şöyle;
CES’te parayla alınamayacak destek gördük
Geçen yıl CES’te 1400 firma vardı, bunların içinde 6’ncı seçildik. Bu sebeple fuar girişlerinde yer alan 4 büyük alanda “Get Togg’ether” reklamlarımızın kullanılmasına organizasyon yetkilileri buraya değer kattığımız için yer verdi. Burada parayla satın alamayacağımız bir çok değer var, ancak siz buraya değer verirseniz onlar da size yardımcı oluyor. Marka değerimizi ne oluşturuyorsa tamamını burada standımızda yansıtmaya çalıştık. Baklavalar, kestane şekerleri ve Türk kahveleriyle ile ziyaretçilerimiz ağırladık. Geçen yıl aracımızı getirdik ve daha çok işin görünen kısmını, donanım tarafını anlattık. Bu yıl da Togg olarak yarınlara nasıl baktığımızı tema olarak seçtik.
Teknolojimizi evrensel dille, dijital sanatla anlattık
Bizim şu an 20’nin üzerinde uluslarası şirketle gizlilik anlaşması imzalanarak yaptığımız işbirliği var. Bu noktaya geldikten sonra da elbette yeni işbirliklerimiz olacaktır. Diğer markalardan, platform üreticilerinin tepe yönetimlerinden bizi gelip ziyaret edenler oldu. Daha dikkat çekmeye başladık. Gelip standımızı gezen, önemli isimler, önemli şirketlerin temsilcileri oldu. Bizi yavaş yavaş anlamaya başladılar. Biz yaptığımız işte süreklilik, tutarlılık ve yaratıcılık istiyoruz. Geçen yıl “Transition Concept Smart Device” yaklaşımıyla otomobilimizi sergileyerek donanımı, teknolojinin görünen kısmını ve aracımızı anlattık. Akıllı yaşam ve akıllı şehirleri, hızlı şarj sistemlerine nasıl baktığımızı ortaya koyduk. Bu sene ise buraya gelirken arkadaşlarımız teknolojimizi Las Vegas’ta İngilizce olarak anlatırsak bu ortamda kaybolacağını söylediler ve farklı bir teklifle geldiler; “Evrensel dille anlatalım” dediler. Evrensel dil nedir? Sanat. Arkadaşlarımız da dijital sanatla teknolojimiz anlatmamızın daha dikkat çekici olacağını söylediler. Ben de onlar söyleyinceye kadar dijital sanatı bilmiyordum. Hatta dünyadaki en iyi 20 dijital sanatçının 10’u Türkmüş. Bunlar içinde işin kurgusunu, mimarisini bilen çok iyi isimler var. Bu isimlerden birisiyle anlaştık. Görsel ve ses kısmıyla detaylı ilgilendiler. Burada çaldığımız müziğin hepsi de bizim müziğimizden seçtiler. Ben makine mühendisi olduğumu için onlar kadar dijital sanatı bilmiyordum, önce bana anlatmalarını istedim. “Beyond X” deneyim tüneli de bu şekilde tasarlandı.
Yeni teknolojiyle hizmeti birleştiriyoruz
Akılla kalbi birleştiren, doğu ile batıyı harmanlayan bir şirketiz. Biz yeni teknolojiyle hizmeti birleştiriyoruz. Batının büyük, önemli teknoloji şirketlerinin başında doğudan, Asya’dan isimler var. Kafa doğuda, uygulama batıda. Bizim yaklaşımımızın da özü buradan geliyor. Bizim de amacımız teknoloji ile hizmeti birleştirmek. Geçen yıl teknoloji boyutunu, bu senede kullanıcı deneyimlerini gösterdik. “Beyond X” tünelinde gösterdiğimiz gibi fiziki deneyimle, dijital deneyim birlikte ortaya koyunca duyular harekete geçiyor. O tünelin içine kim benimle girdiyse başı döndü. Hatta “Baş döndüren teknoloji” diye espiri yapanlara oldu. Halbuki tünelde baş döndüren hiçbir şey yok. Biz onu dijital dünya ile yaşatıyoruz. İnsan tünelde kendini farklı hissediyor. Bu olay mobiliteyi çok farklı noktalara götürecek bir hadise.
Şöyle bir şey düşünün, aracınız her tarafıyla teknolojik olarak dünyaya bağlı; internete bağlı, akıllı cihazlara bağlı, her şeye bağlı… O zaman ben evde, ofiste ne yapabiliyorsam, araçtada yapabilmeliyim. COVİD bize bunu öğretti ve bu süreci hızlandırdı. Odamızdan çıkmadığımız için olduğumuz yerden alış-verişimizi, işlerimizi yaptık. Biz de tam bu sürecin başında kurulduğumuz için bunu çok iyi değerlendirdik. Diğer otomobil şirketleri projelerini ertelerken, sonra devam edelim derken, biz dijital çalışma şeklimizle çalışmaya devam ettik. Geçen yıl CES’e ilk geldiğimizde de buradakiler, “Bunlar nereden çıktı?” diye şaşırdılar. Bizi bayağı ciddi ve bir şeyler yapan olarak görmeye başladılar.
“Hepsini siz mi yaptınız?”
Buraya gelip bir şey sergilemek cesaret istiyor. Sergileyebilmek için de elinizde ürününüz olması, buraya uygun bir şeyiniz olması lazım. Dünyanın bütün teknoloji devleri buraya geliyor, ayrıca tüketici elektroniği kullanıcıları, geleceğin teknolojilerini merak edenler geliyor. Dolayısıyla zaten var olan veya benzeri teknolojiyle buraya gelemezsiniz. Burada farınızın ne kadar uzağı gösterdiğini, ilgi alanınızı göstermeniz gerekiyor. Biz ne kadar uzağı görüyoruz, ilgi alanımız nedir onları gösteriyoruz. Bizi ziyarete gelenlerin sorduğu ilk şey “Hepsini kendiniz mi yaptınız? İçerisindeki teknoloji nereden geliyor? Soruları oldu. Bazıları donanım, bazıları yazılım boyutunu soruyor. En önemli şey yazılımla donanımın birleştiği nokta, entegrasyon. Bu da Togg’da çok önemli ve iyi noktada. Biz buraya yeteneklerimizi sergilemeye, elimizdekileri göstermeye ve geleceği nasıl okuduğumuzu anlatmaya geldik. Ziyaretçilerimiz de bizi çok da iyi anladılar.
Oyun değiştirici Türk olacak
Geçen yıl “Oyunun içinde biz de varız” demek için gelmiştik. Biz yola çıkarken sunumlarımızda “Oyunun kuralları değişiyor” diyorduk. Şimdi oyunun kendi değişiyor. 2030 sonrasına baktığımızda, ‘sektörün karlılığı, cirosu nerden gelecek, odaklar nereye gidecek’ diye incelediğimizde alakasız durumlar ortaya çıkıyor. Dolayısıyla ısrarla, “Togg otomobilden fazlası” diyoruz, “Akıllı cihaz” diyoruz. Tamam bu önemli, ama 2035’e geldiğimizde bulmacanın parçaları değişecek. Togg, endüstrideki bazı yabancı uzmanların dediği gibi “Oyun değiştirici Türk” olarak ön plana çıkıyor. Togg’un akıllı cihazdan daha fazla yarattığı ekosistemden kazanacağını söyleyebiliriz. Bu nedenle ülkemizi ve şirketimizi bu yöne doğru konumlandırmamız lazım. Bizim de 4,5 senedir yaptığımız bu.
Togg’a ön sipariş 3 aşamalı olacak
Togg’a müthiş bir ilgi olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla olabildiğince şeffaf ve herkes tarafından anlaşılır olmak istiyoruz. Bu sene 20 bin civarında araç üreteceğiz ve isteyen için de erişilebilir olmayı arzuluyoruz. Togg için kura çekmenin de doğru olduğuna inanmıyoruz. Bu sene 20 bin araç üreteceğiz. Peki 20 binin üzerinde talep gelirse ne yapacağız? Sıfırdan bir marka kurduğumuz için doğal olarak içinde dış dünyaya bağımlı teknoloji ağırlıklı ürünler de var. Bu sebeple burada sadece erken gelene veya kurayla Togg vermek doğru olmaz. Toplamda 3 aşamada satış işlemi yapacağız.
İlk etapta 2023 adet “Limited Edition” aracımız olacak. Bunların üzerinde numaraları ve özellikleri olacak şekilde hazırlanacak. Benzer yöntemle satılan saatlerde olduğu gibi… Ben Antalyalıyım 07’yi almak istiyorum. Siz de Antalyalı oysaydınız belki siz de almak isterdiniz. Bu durumda ne olabilir? Bu sebeple 2023 serisinin içindeki tüm araçların hepsinin içinde NFT’leri de olacak. Bunun için biz o NFT’leri açık artırmaya çıkaracağız. Antalya’yı almak isteyen daha fazla verip NFT ile birlikte satın alma hakkına sahip olacak. NFT’yi açık artırmayla satın alanlar 2023 adet limitet edition araçta sipariş önceliğine sahip olacaklar.
Geriye kalanını da ikiye bölelim diyoruz. Henüz yönetim kurulumuzda karar vermedik. Mesela Togg’a ilk ulaşmak isteyen teknoloji meraklıları var. Onlardan süper fikirler, değerlendirmeler geldiği için onlar bizim için önemli. Onlardan gelecek bilgilerle ürünü tamamlayabilirsin, geliştirebilirsin. İlk Togg kullancılarının teknoloji meraklısı olması, geri bildirimler açısından, ürünün daha ileriye taşınma ve geliştirilmesi açısından değerli. Dolayısıyla teknoloji meraklısı gurubuna bir dijital yarışma gibi oyunlaştırılmış bir ortam hazırlama düşüncemiz var. Bunun içerisinde belki bazı ürünlerin kullanılması, elektrikli araçların altyapısıyla, akıllı cihazlarla ilgili bilgi yarışma benzeri bir şey de olabilir. Böylece buraların ilgiyle takip edileceği projelerimiz olacak. Buralardan toplanacak puanlarla da sıralama yapılacak. Sıralamaya göre satın alma hakkı ortaya çıkacak. Noter huzurunda, şeffaf bir şekilde, bu bölümde oluşan talebi değerlendirmek istiyoruz. Geriye kalanı için de 3 adım bir ön sipariş planımız olacak.
Biz ön sipariş çok alalım, başkaları gibi bunu reklam ve pazarlamada kullanalım şeklinde düşünmüyoruz. Ön siparişi çok aldığınız ürünlerden ilk teslim ettiğiniz araçlar çeşitli sorunlarla geri geliyorsa bunun anlamı olmaz. Biz teslim edeceğimiz kadar sipariş alıp, sorunsuz bir deneyim yaşatmak istiyoruz. Çok ön sipariş almak marifet değil, teslim ettiklerinizin iyi bir intiba bırakması önemli. Türk insanın bir aracı 7-8 aydan fazla bekleyeceğini düşünmüyoruz. Martta başlayacağımız için bu sebeple 2023’te teslim diyoruz. İlgi yükselirse 2024 için de ona göre adam atarız.
Modüler tesisimizde projelerin
Togg tesislerini öylesine modüler kurduk ki kapasitemizi çok rahat artırabileceğiz. Ayrıca 20 civarında şirketle anlaşmamız olduğu için onlarla birlikte de bu tesisimizi çok iyi değerlendireceğimiz projelerimiz var. Bu tesis için ilk etapta 100 bin adet kapasite koyduk, daha sonra 175 bin olacak. İlk önce SUV modelini üretiyoruz daha sonra sedan modelimiz gelecek. Biz Avrupa’nın en temiz tesisini kurduk. Otomasyonu çok yüksek. 209’dan robot var. Bu tesiste üretilecek herhangi bir ürünün karbon ayak izini takibi çok kolay olacak. Gelecek yıllarda karbon ayak izine göre bankalar, finans kuruluşları kredi desteği sağlayacağından buradan çıkacak her bir ürünün en ince detayına kadar karbon ayak izi sertifikası olacak. İşbirliği çok kolay olacak. Ürünlerimize erişim ve kredilendirme üst seviyede gerçekleşecek. Çünkü bu tesis tamamen gelecek düşünülerek tasarlandı.
Start up’larla aynı göz hizasında çalışıyoruz
İki sene sonra nasıl dört nala gideceğimiz kimse tahmin edemiyor. Şimdi bu CES’te gördüğümüz teknolojilerin içinde barındırdığı oyunlaştırma, blok zinciri, fintech vs. yapay zekanın her türü kullanım alanı otomotiv şirketlerinde yok. Peki nerde var? Start up şirketlerinde var. Dolayısıyla biz yolun başından itibaren start up’lara önem veriyoruz, onlarla birlikte aynı göz hizasında çalışmaya önem veriyoruz. Onların ilgilerini bizimkilerle entegre edip, farklı noktaya getiriyoruz. Eko sistemin altyapısını, çekirdeğini oluşturuyoruz. Togg 2 sene sonra da 4 nala gidecek. Çünkü eko sistemi de herkese açık şekilde yapıyoruz. Sadece benim, sadece ben yapacağım yaklaşımımız yok. İlgisini çeken herkes gelsin orda ürününü geliştirsin. Bunu yaparken diğer taraftan start up’ların projeleriyle, düşünceleriyle kurumsalların da ellerindeki yaratıcı yaklaşımları birleştiriyoruz, daha farklı şeyler ortaya çıkıyor.
Örneğin; Migros, Türk Hava Yolları (THY) ve Shell ile çalışıyoruz. Shell ile şarj istasyonların yayılımında hızla bir şekilde ilerleyeceğiz. Migros ile seyir halindeyken evinize gidene kadar siparişlerinizi verebilirsiniz veya normalde ne yapabiliyorsanız onu aracınızda da yapabileceksiniz. THY ile dünyada ilk defa, yerde, araç kullanırken statü mili toplanacak. Kim demiş mili uçarken alacaksın? İnovasyon böyle bir şey. Var olan iki şeyi alıp yeni bir amaç için birleştiriyorsan, verimlilik elde ediyorsan, kullanıcı da bunu beğeniyorsa inovasyon olur. Öbürü zaten icat. Biz entegrasyonları yaparken her adımda inovasyon boyutuna bakıyoruz.
Üzerindeki ürünler küresel marka olacak
Togg üzerindeki ürünlerden küresel markaya dönüşme, değer yaratma ümidini taşıdığımız çalışmalarda var. Beraber çalıştığımız start up şirketlerimizin hepsinden ümitliyiz. Hepsi küresel ölçekte değerli hale gelebilir. Çünkü bizim ölçekleme ekonomimiz içten yanmalı motorlara göre çok fazla. İçten yanmalı araçlarda motor, şanzıman maliyetin yüzde 70’ini oluşturuyor. A, B, C segmentine göre de değişiyor. Hepsi için ayrı ayrı üretim gerekiyor. Yeni nesil elektrikli araçlarda ise durum çok farklı. Batarya hatta bataryanın hücresi bile yazılım. Düğmeye bastığınızda tüm dünyaya ölçekleniyor. A, B, C segmentlerinin hepsi aynı olduğundan anında ölçek ekonomisi değişiyor. Biz beraber çalıştığımız projelerdeki şirketler koçluk yapıyoruz.
Klasik organizasyon şemamız yok
Bizde organizasyon şeması yok. Bizim çevik, yalın yönetim sistemimiz var. Çok hızlı değişen, oynak ve o kadar da belirsiz bir alandayız ki klasik yönetim organizasyonuyla bunları yapamayız. Ayrıca nasıl bir model de çalışılacağına dair dünyada da bilgi yok. Bu sebeple esnek bir çalışma modelimiz var. İlgili bölümlere görev, yetki ve sorumluluk vererek yola devam ediyoruz. Ekibimizde çevik organizasyona uygun, bilgili ve tecrübeli. Herkes kendi ilgili alanında ortak akıl üretme becerisine sahip. Onlar üretiyor, ortak akılla geliştirilen bir çok konuyu ben de bilmiyorum, ayrıca bilemem de mümkün değil. Ekip ortak akılla geliştirince benim de “hayır” diyecek halim yok. Organizasyon yapımızdaki ekibimize bu açıdan sonuna kadar güveniyoruz.
Togg bir teknoloji şirketi
Biz bir teknoloji şirketiyiz. Bu sebeple “Togg Teknoloji Kampüsü” ismini bilinçli seçtik. Bizim ‘Trumore Uygulaması’nı incelediyseniz biz zaten platform işi yapıyoruz. Bana ziyarete gelen yabancı bir şirketin yetkilisi, “Batı ve doğu dünyasından kiminle kendinizi kıyaslamak istersiniz?” diye sordu. Ben de “Google” dedim. “Doğu dünyasında kiminle kendinizi kıyaslıyorsunuz?” dedi. Yine “Google” dedim. Neyi kastet ettiğimi anlamadı! “Google’ı kimler kurdu?” Hatırlatmasını yapınca, doğru dedi. Türkiye’de 5 tane daha Togg gibi şirket olsa ülkemizde çok şey değişir.
YAZININ DEVAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
