2024 yılında Türk havacılık ve uzay sanayisinde neler yaşandı?

2024 yılı, Türk havacılık ve uzay sanayisinin küresel ölçekte büyük atılımlar gerçekleştirdiği bir yıl olarak tarihe geçti. Türkiye, milli teknolojilere yaptığı yatırımlarla savunma, havacılık ve uzay çalışmalarında önemli başarılar elde etti. Yerli ve milli insansız hava araçlarından uzay görevlerine kadar pek çok projede kaydedilen ilerlemeler, ülkenin bu alandaki rekabet gücünü artırırken, uluslararası arenada da dikkat çekti. Bu yıl hem yeni teknolojilerin tanıtıldığı hem de Türkiye’nin stratejik hedeflerine yönelik somut adımların atıldığı bir yıl oldu. Elde edilen önemli başarılar ay bazında sırasıyla özetlenmiştir.

Ocak 2024:

Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu (International Space Station, ISS)’na uzay yolculuğu, 18 Ocak 2024 tarihinde Falcon 9 Block 5 roketinin fırlatılmasıyla başladı. Yaklaşık 37 saat süren yolculuğun ardından astronotları taşıyan Crew Dragon uzay aracı 20 Ocak 2024’te ISS’ye başarıyla kenetlendi. Görev kapsamında bilimsel deneyler gerçekleştirdi. Astronotumuz başarılı bir şekilde 9 Şubat’ta dünyaya döndü. Alper Gezeravcı, Axiom Mission 3’te (Ax-3) görev uzmanı olan ve uzaya giden ilk Türk astronot ünvanına sahip oldu. Yolculuk sonrası edindiği tecrübeleri ve deneyimleri, Türk halkının her bir ferdiyle paylaştı ve paylaşmaya devam ediyor. Bu faaliyet hem ülkemizde hem de dünyada geniş yankı uyandırdı. Ülkemizde uzay çalışmalarının canlanmasına vesile oldu. Uzay çalışmaları ülkemiz gündeminde yerini aldı.

Şubat 2024:

Türkiye’nin ilk milli 5. nesil Milli Muharip Uçağı (MMU) KAAN; 21 Şubat 2024’te ilk uçuşunu gerçekleştirdi. TUSAŞ tarafından yerli imkân ve kabiliyetler ile tasarlanan ve üretilen MMU KAAN, sabah saat 08.50’de pistten teker kestikten sonra 13 dakika havada kalarak 8.000 feet irtifaya ve 230 knot hıza ulaştı. İlk uçuşta havada çeşitli testler gerçekleştiren KAAN’a, F-16 savaş uçağı eşlik etti. Yüksek manevra, düşük radar görünürlüğü, geliştirilmeye açık aviyonik mimari, artırılmış durumsal farkındalık, hassas hedefleme, birlikte çalışabilme gibi 5. nesil savaş uçaklarında olan bütün kabiliyetlere sahip olan KAAN‘ın ilk uçuşu dünyada büyük yankı uyandırdı. Ülkemizde çok büyük karşılık buldu ve insanımıza eşsiz bir sevinç yaşattı. Ulusal ve uluslararası basın kuruluşlarının yoğun ilgisini çekti. Ayrıca ülkemizin uluslararası arenada prestijini arttırdı.

Mart 2024:

Türkiye’nin ilk askeri turbofan motoru TF6000; 9 Mart 2024 tarihinde başarıyla çalıştırıldı. TF6000 Projesi ile Türkiye ilk kez askerî bir turbofan uçak motorunu çalıştırmış ve uçak motorları teknolojisi de Türkiye’ye kazandırılmış oldu. Türkiye’nin ilk askerî turbofan motoru TF6000, MMU KAAN’ın motoruna giden yolda teknoloji kazanımı, test ve kabiliyet gösterimi için kurgulanarak gerçek bir askerî turbofan motor özelliklerine sahip olacak şekilde tasarlandı.

Nisan 2024:

Baykar’ın millî ve özgün olarak geliştirdiği Bayraktar AKINCI Taarruz İnsansız Hava Aracı (İHA), 50 bin uçuş saatini başarıyla tamamlayarak Türk havacılık tarihinde önemli bir kilometre taşını daha geride bıraktı. Şu ana kadar 9 ülkeyle ihracat sözleşmesi imzalanan Bayraktar AKINCI, etkin bir şekilde görev yapmaya devam ediyor.

ANKA III, halka açık ilk uçuşunu TEKNOFEST Adana’da gerçekleştirirken HÜRKUŞ ve HÜRJET’in eşlik ettiği gösterisi katılımcılar tarafından büyük ilgiyle izlendi. TUSAŞ tarafından millî imkânlarla geliştirilen ANKA III, delta kanat yapısıyla dikkat çekti. Ocak 2023’te yapısal montajı tamamlanan ANKA III’ün şubat ayında ekipman ve kablo yerleşimleri tamamlandı ve mart ayında ilk testleri yapılmaya başladı. Nisan 2023’te taksi testleri gerçekleştirildi. Sonrasında 28 Aralık 2023’te ilk uçuşunu yaparak 1 saat 10 dakika havada kaldı.

Mayıs 2024:

Ülkemizin ilk 5. nesil milli muharip uçağı MMU KAAN 6 Mayıs 2024 tarihinde ikinci uçuşunu gerçekleştirdi. KAAN, ikinci test uçuşunda 14 dakika havada kalarak 10 bin feet irtifa ve 230 knot hıza ulaşmayı başardı.

5 Mayıs 2024’te ANKA III ile HÜRJET kol uçuşu gerçekleştirdi. 50 dakika süren kol uçuşunda 7 bin feet irtifada 165 knot hıza ulaşan ANKA III 8’inci, HÜRJET ise 66’ncı sortisini tamamlamış oldu.

23-30 Mayıs 2024 tarihleri arasında İzmir’in Seferihisar ilçesinde gerçekleşen, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Ege Bölgesi’ndeki en büyük birleşik müşterek tatbikatı olan Efes-2024 Tatbikatı’na yerli ve yabancı birçok gözlemci katılım sağladı. HÜRJET Jet Eğitim Uçağı ve T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri, Efes-2024 Birleşik Müşterek Fiili Atışlı Arazi Tatbikatı’nda gökyüzüne çıktı. İlk kez bir tatbikatta havalanan özgün ürünlerimiz, katılımcılar tarafından ilgiyle izlendi.

Haziran 2024:

Bayraktar TB3 SİHA, 25 Haziran 2024’te Edirne’nin Keşan ilçesindeki Baykar Uçuş Eğitim ve Test Merkezi’nde gerçekleştirilen uçuşta 36.310 feet irtifaya çıktığı Yüksek İrtifa Sistem Performans Testini başarıyla tamamladı. İlk uçuşunu Cumhuriyetimizin 100. yılına armağan olarak 27 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirmişti.

Temmuz 2024:

Ülkemizin ilk yerli ve millî haberleşme uydusu olan TÜRKSAT 6A, 8 Temmuz’u 9 Temmuz’a bağlayan gece Türkiye saati ile 02.30’da Amerika’nın Florida Eyaletinde Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri İstasyonundan SpaceX’e ait Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatıldı. Uydudan ilk sinyal planlandığı gibi 65.dakikada, saat 03.35’te alındı ve ilk sinyalden 1 saat sonra ise TÜRKSAT 6A’ya ilk komut verildi. TÜRKSAT 6A ile kesintisiz iletişim kurabilmek için ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlayacak olan güneş panelleri de fırlatmadan yaklaşık 3 saat sonra açıldı. Yeni uydumuzla Türkiye’nin uydularının ulaştığı nüfusu 3,5 milyardan 5 milyara çıkaracağız. 6A ile TÜRKSAT’ın bölgeye yönelik uydu hizmeti ihracatı da ciddi manada artabilecektir. Ayrıca TÜRKSAT 6A’nın hizmete girmesi ile Türkiye, haberleşme uydusu üretebilen bir ülke konumuna yükselecektir.

Türkiye’nin millî helikopteri GÖKBEY, İngiltere’de gerçekleştirilen Farnborough Airshow kapsamında uçuş gerçekleştirdi. Bu bağlamda GÖKBEY, yurt dışındaki ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirmiş oldu.

Ağustos 2024:

Ağustos ayında 100’üncü test uçuşunu başarıyla gerçekleştiren HÜRJET, eylül ayında da Uluslararası Mısır Havacılık Fuarı kapsamında dünyanın en önemli tarihi sembollerinden olan piramitlerin üzerinde uçuş gerçekleştirdi.

Eylül 2024:

ANKA III İnsansız Savaş Uçağı, ilk mühimmatlı uçuşunu gerçekleştirdi.

Uçak asimetrik yükle, sol kanatta TEBER 82 mühimmatı ile başarılı bir uçuş gerçekleştirdi.

Ekim 2024

Eylül ayında ilk mühimmatlı uçuşunu tamamladığı duyurulan ANKA III, testlerine devam etmektedir. Bu bağlamda ANKA III, ASELSAN’ın millî mühimmatı TOLUN ile 20.000 feet’ten 180 knot hızda hedefe tam isabet eden başarılı bir atış gerçekleştirdi.

Bu yıl da 4’üncüsü düzenlenen SAHA EXPO Uluslararası Savunma, Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarı, 22-26 Ekim 2024 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezinde (İFM) kapılarını dünyaya açtı. SAHA EXPO, “Teknolojiye Hükmet, Geleceği Şekillendir” temasıyla ziyaretçilerini karşıladı. Uluslararası alanda sektörün en iyilerini buluşturan SAHA EXPO’da toplamda 4,6 milyar doları ihracat olan 6,2 milyar doların üzerinde ekonomik değer oluşturulmuştur. SAHA EXPO çok kısa sürede dünyada örneği olmayan bir başarı yakalamıştır.

23 Ekim tarihinde ise TUSAŞ Ankara Kahramankazan yerleşkesine yönelik hain bir terör saldırısı düzenlenmiştir. Saldırıda 5 şehit verilmiş, 19 vatandaşımız yaralanmıştır. Saldırı 15.26’da TUSAŞ’ın önüne gelen iki PKK’lı terörist tarafından silahsız insanlara yapılmıştır. Belli ki ülkemiz savunma sanayinin güçlü ilerleyişi dış mihrakları rahatsız etmiştir. Hiçbir terör saldırısı ülkemizi yıldıramayacak, hedeflerimizden geri döndüremeyecektir. Türkiye Yüzyılı hedeflerimize adım adım ilerliyoruz. Hainlere inat daha fazla üreteceğiz, daha fazla çalışacağız, teröre asla fırsat vermeyeceğiz.

Türkiye’nin ilk yerli ve millî helikopteri olan T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri, 30 Ekim 2024’te düzenlenen törenle ilk kez bir kullanıcıya teslim edildi. Törene, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve çok sayıda üst düzey isim katılım sağladı. Hain saldırı sonrası TUSAŞ’a desteklerini gösterdiler.

Kasım 2024:

HÜRJET’in ikinci prototipi P2, 12 Kasım tarihinde ilk uçuşunu başarıyla tamamladı. Uçuşta HÜRJET P2, 26 dakika havada kalarak 200 knot hıza ve 10 bin feet irtifaya ulaştı. Uçağa ilk uçuşunda TUSAŞ’a yönelik terör saldırısında şehit olan Zahide Güçlü Ekici, Hasan Hüseyin Canbaz, Atakan Şahin Erdoğan, Cengiz Coşkun ve Murat Arslan’ın isimleri yazıldı. Türkiye’nin ilk insanlı jet motorlu uçağı olan HÜRJET Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağının ilk prototipi P1, ilk uçuşunu 25 Nisan 2023 tarihinde gerçekleştirmişti. Bugüne kadar 150’den fazla test uçuşu yapıldı.

19 Kasım, takvim yapraklarında unutulmayacak bir gün olarak tarihte yerini aldı. Millî imkânlarla geliştirilen ülkemizin en büyük savaş gemisi olan TCG Anadolu (L400) üzerine yerli ve millî imkânlarla geliştirilen TEI-PD170 motorlu Bayraktar TB3 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), ilk iniş ve kalkışını başarıyla gerçekleştirdi. Dünyada bir ilkin gerçekleştiği bu uçuş hem Türkiye hem de dünya gündeminde yerini alarak havacılık teknolojilerindeki küresel yarışta, olan liderliğimizi bir kez daha ispatlamış oldu. Açık denizde gemi üzerindeki testlerini tamamlayan Bayraktar TB3 PT-2, TCG Anadolu’nun 12 derece eğimli rampasından başarıyla havalandı ve Ege ile Akdeniz’in buluşma noktasında 46 dakikalık test uçuşu yaptı.

Aralık 2024:

Türk havacılık tarihinde ilklere imza atan Bayraktar TB2 SİHA (Silahlı İnsansız Hava Aracı), 1 milyon uçuş saatini başarıyla tamamlayarak önemli bir kilometre taşını daha geride bıraktı. Bayraktar TB2 SİHA, böylece envantere girdiği 2014’ten bu yana geçen 10 yıllık süreçte gökyüzünde tam 1 milyon saati aşarak en uzun süre görev yapan ilk ve tek millî hava aracı oldu.

Pilotların eğitimi için Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığına teslim edilecek olan Eğitim Uçağı HÜRKUŞ-II, ilk uçuşunu 30 Aralık 2024’te 20 dakika süreyle havada kalarak başarıyla gerçekleştirdi. Bir önceki versiyonuna göre hafifliği ile dikkat çekti. Çok kısa mesafede (yaklaşık 300 m civarı) kalkış gerçekleşti. Yerli uçak, TUSAŞ hain terör saldırısında şehit olan mühendis Zahide Güçlü Ekici’nin 8 yaşındaki kızının çizdiği resimle uçtu.

Sonuç olarak 2024 yılı Türk havacılık ve uzay sanayisinin büyüme ve gelişim yolculuğunda önemli bir kilometre taşı oldu. Gerçekleştirilen projeler ve elde edilen başarılar, Türkiye’nin bu sektördeki yetkinliğini pekiştirirken, aynı zamanda küresel arenada daha güçlü bir oyuncu haline gelmesini sağladı. Milli teknolojilerin geliştirilmesi ve uluslararası iş birliklerinin artırılması, sektörün geleceği için sağlam bir temel oluşturdu. Bu dönemde kazanılan tecrübeler ve elde edilen teknolojik ilerlemeler, Türkiye’nin havacılık ve uzay hedeflerini bir adım daha ileriye taşırken, ülkenin vizyoner duruşunu bir kez daha ispatladı. Önümüzdeki yıllarda daha büyük başarılara imza atılması, bu yüzyılın Türk havacılık yüzyılı olması dileğiyle…