Uzaklarda yalnız kalmış bir şehir Pakistan…

Pakistan İslam Cumhuriyeti, seyahat destinasyonu deyince akla gelen ilk yerlerden biri değil. Sahip olduğu onca doğal ve kültürel güzelliğe rağmen üstelik…

Oysa Lahor ve Karaçi, kültür turizmiyle ilgilenen gezginleri memnun edecek hemen her şeye sahip. İslamabad’ın da bu iki şehirden aşağı kalır yanı yok. ‘Başkent sıkıcılığı’ndan çok uzak, vakit ayırıp gezeni etkileyici hikâyeleriyle şaşırtan, çok canlı, çok renkli, çok sürprizli bir durak İslamabad. Seyahat severler tarafından bu kadar göz ardı edilmeyi kesinlikle hak etmiyor. Hele de görmek için en uygun mevsimi olan sonbaharda…

1- Modern görünümüyle dikkat çekiyor
Faysal Camii

Şehrin en görkemli yapısında ünlü mimarımız Vedat Dalokay’ın imzası var. 1966’da ülkeyi ziyaret eden Suudi Kralı Faysal bin Abdülaziz’in Pakistan halkına hediyesi olan ibadethane, 1987’de tamamlandı. Alışılmış cami tasarımlarından farklı olarak modern görünümüyle dikkat çekiyor. Ülkenin en önemli simgelerinden biri olan camiyi görmeye mümkünse cuma günü gidin. Haftanın diğer günlerinde oldukça tenha olan cami, cuma namazı saatinde şehrin dört bir yanından gelen Pakistanlılar ve bu atmosferi görmek isteyen turistlerle dolup taşıyor.

2- En az yarım gün ayırın
Lok Virsa (Pakistan Ulusal Etnoloji Müzesi)

Pakistan kültürüne ilişkin merak ettiğiniz ne varsa bu müzede bulabilirsiniz. Ülkenin farklı bölgelerinde kök salmış halkların yaşamlarından kesitler sunan canlandırmaların tamamı çok etkileyici. Kırsal kesimde yaşam nasıldır? Ne üretirler? Ne yer, ne içerler? Ne giyerler? Müzikleri, halk dansları, masalları nasıldır? Hangi komşu ülkelerden etkilenmişlerdir? Hepsinin cevabı Lok Virsa’da. Müzenin Türkiye’ye ayrılmış bölümünde Mevlevilik, Safranbolu evleri ve mehter takımı tanıtılıyor. Bu müzeyi gezmeye en az yarım gün ayırmakta fayda var.

3- ‘Sana dün bir tepeden baktım aziz İslamabad’
Pir Sohawa

Şehri kuşbakışı izleyebileceğiniz en güzel nokta. Gündüzü ayrı, gecesi ayrı güzel. Yolu biraz virajlı ama tepeye vardığınızda bu yola katlandığınıza kesinlikle değiyor. Günbatımında gidip güzel kareler yakalayabilir, küçük bir piknik yapabilirsiniz. Gece gidecekseniz eğer; zirvede şehrin en güzel restoranlarından biri olan The Monal yer alıyor. Restoranın girişinde otantik takı, çanta ve şalların satıldığı hediyelik eşya stantları var.

4- Kadınlar için ayrı bir bölüm
Ulusal Kütüphane

Pakistan siyasi tarihi ve kültürü hakkında ilgi çekici kitaplar bulabileceğiniz kütüphanede erkeklerle birlikte oturmak istemeyen kadınlar için bir okuma salonu ayrılmış. Kütüphanenin müdürü ‘kararı’ kadınlara bırakmak istedikleri için iki seçenek sunduklarını söylüyor (Burayı ziyaret ettiğimiz saatlerde karışık oturulabilen salonda sadece bir, kadınlara ayrılan bölümde de üç kadın vardı. Hal böyleyken kararı kadınların mı kültürün mü verdiğinden emin olmak pek mümkün değil). Kütüphanede ayrıca Türkçe kitaplar için ayrılmış özel bir bölüm de var.

5- Şehrin Batı’ya dönük yüzü
Kohsar Market

Daha çok şehirdeki elçilik görevlilerinin ve onların ailelerinin gittiği, bir dizi Batılı restoranı yan yana bulabileceğiniz bir bölge. Tuscany Restaurant, Mocca Coffee ve Table Talk Cafe bu mekânlardan bazıları… Hem gündüz hem gece oldukça hareketli. Acılı ve baharatlı Pakistan yemekleriyle aranız pek iyi değilse burada hamburger, pizza, makarna gibi yemekler bulabilirsiniz.

6- Otantik mi turistik mi?
Saidpur

Ülkenin en eski yerleşim yerlerinden biri. İslamabad’a yakın mesafedeki bu köy, son yıllarda popüler olmuş. Şehrin sakinleri hafta sonları piknik için gidiyor, turistler de otantik bir Pakistan köyü görmek için. Zamanla otantik olmaktan biraz çıkıp turistik olsa da Saidpur kesinlikle görülmesi gereken yerlerden biri. Burada; eski Hindu tapınağını ziyaret edebilir, elişi atölyelerini, antikacıları, hediyelik eşya stantlarını gezebilir, geleneksel Pakistan yemekleri servis eden restoranların birinde yemek yiyebilirsiniz.

7- Dua ve zikir
Bari İmam

Bölgenin önde gelen sofularından Pir Sayyid Abd al-Latif Shah
Qadiri Qalandari’nin mezarının bulunduğu türbe, şehrin en etkileyici yerlerinden biri. Günün hemen her saati ziyaretçi akınına uğruyor. Müritler, türbeye giden merdivenleri öpüyor, mezarın içinde bulunduğu cama yüz sürüyor. Burada dua ve zikirle saatler geçiriyor.

8- İçinden papağan geçen AVM
The Centaurus Alışveriş Merkezi

‘Dünyanın her yerinde aynıdır’ diye düşünüyorsanız fena halde yanılıyorsunuz. İslamabad’daki alışveriş merkezinde sizi papağanlar karşılayabilir, birden binanın içinde ezan yankılanmaya başlayabilir. Öte yandan kapitalizm her yerde kapitalizm… Burada da ucuzundan pahalısına; bir insanın ihtiyaç duyabileceği hemen her ürünü satan mağazalar var. Çoğunluğu, kadınlar için geleneksel Pakistan kıyafetlerini satanlar oluşturuyor.

9- Hafta sonu kaçamağı için…
Murree

İslamabad’da yaşayanlar genelde hafta sonu kaçamağı için soluğu bu dağlık yerleşim yerinde alıyor. Şehir merkezine yaklaşık yarım saat mesafedeki Murree, temiz ve serin havasıyla tazeleyici bir etkiye sahip. Murree’de onlarca otel seçeneği mevcut. Ama siz konaklamayıp postane binasının önündeki dükkânlarda birkaç saat geçirdikten sonra yol kenarındaki restoranlarda yemek yiyip şehre dönebilirsiniz de…

10- Tanıdık bir isim
Atatürk Bulvarı

Şehrin en işlek caddelerinden birinde ‘tanıdık’ birinin ismi var. Cumhurbaşkanlığı konutuyla, Anayasa Mahkemesi’ne giden ve adını Pakistan’ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah’tan alan caddeyle kesişen yolun adı; Atatürk Bulvarı. Sıklıkla karşılaştırılan bu iki liderin anısına yolunuzu oradan geçirebilirsiniz.

YİYİP İÇİN

11- Hem geleneksel hem fast food
The Monal

Pir Sohawa Yolu’ndaki bu restoranda hem geleneksel lezzetleri hem de fast food seçeneklerini bulabilirsiniz. Akşamları canlı müzik dinletisi de oluyor.

12- Şehrin en iyilerinden…
Tuscany

Kohsar Market’teki bu İtalyan restoranı şehrin en iyilerinden. Geleneksel Pakistan yemeklerinden örnekler de sunuyor.

13- Sokak yemekleri
Esnaf lokantaları

Ara sokaklarda sıklıkla karşınıza çıkan manzara şu: Kaldırımın ortasına konmuş bir ocağın üstünde, büyük bir kazan… İşini ehli olduğu anlaşılan biri, içinde bol yağlı bir şeyler pişiriyor. ‘Çanna’ (nohut), ‘kiyma’ (kıyma), ‘biryani’, ‘goşt korma’ (bir çeşit et yemeği)… Bunlar çok lezzetli görünse de yemekte önceliği hijyen olanlar uzak dursa daha iyi olabilir.

14- Gençlerin tercihi
Chikachino

Ülkede içki servisi ve satışı yasak… Sadece büyük otellerde, Müslüman olmayan müşterilere satış yapılıyor. Gençler akşamları çay-kahve içmek için bir araya geliyor. Chikachino, şehrin en popüler kafelerinden.

15- Müptelası olunur
Pakistan mutfağı

Bazen yemeği unutturacak güzellikte ekmekleri ‘naan’ ve ‘çapati’yi, baharat sevenlerin müptelası olacağı ‘tavuk karahi’yi, ‘tikka masala’ soslu tavuk ya da şiş kebabı, köri soslu eti ama en önemlisi et suyuyla pişen, baharatlı pilav ‘biryani’yi tattıysanız gönül rahatlığıyla ülkeden ayrılabilirsiniz.

SATIN ALIN

16- Valiziniz yeterince büyük mü?
Hediyelik eşya

Pakistan bir hediyelik eşya cenneti. Diğer ülkelerde olduğu gibi ruhsuz ürünler yok burada, bolca el emeği var. Pakistan, bir tekstil ülkesi. Dillere destan renklerinin ve desenlerinin vücut bulmuş hali de; şallar. Kaşmir olanlar özellikle dikkate değer. “Türkiye’ye döndükten sonra da bir şekilde giyerim” diyenler geleneksel Pakistan kıyafetlerinden alabilir. Takılar çok ucuz. Kâseler, vazolar, sehpalar… Binlerce çeşit arasında aklınızı yitirebilirsiniz. Gitmeden yanınıza yeterince büyük bir valiz aldığınızdan emin olun.

DENEYİMLEYİN

17- Sanat günlük hayata karışırsa…
Kamyon sanatı

Şehre alıştığınızı sandığınız anda yanı başınızdan her santimetresi farklı bir renk ve desenle boyanmış bir araç geçip ağzınızı açık bırakabilir. ‘Kamyon sanatı’ olarak bilinen bu akım ülkede çok yaygın. Kamyon, otobüs, minibüs sahipleri araçlarına ödedikleri ücretin neredeyse yarısını, onu bu tarzda boyatmak için veriyor. Pek çoğu, aracına uygulanacak tasarıma, boyamayı yapacak sanatçıyla birlikte karar veriyor. Neredeyse hipnotize edici bir etkisi olan bu desenlerin bazıları halk öykülerine gönderme yapıyor. Şehrin giriş ya da çıkışına yakın bir dinlenme tesisinde oturup gelip geçen kamyonları izlemek, Pakistan’da yapılabilecek en güzel şeylerden biri.

18- Tüyleriniz diken diken olacak
Kavvali

700 yıllık geçmişi olan ve özünü sufizmden alan bu müzik türünü dinlemeden Pakistan’dan dönmeyin. En önemli sanatçısı olan Nusrat Fateh Ali Khan artık hayatta değil, yine de hâlâ pek çok başarılı icracısı var. Ritmi ağır, sözleri de Urduca… Ama bunlar müziği dinlerken tüylerinizin diken diken olmasına engel değil.

19- Saatler geçirmek işten değil
Itwar Bazar

Gezginler bilir, pazar şehrin kalbidir. Bu kural, İslamabad için de geçerli. Meyve-sebze civar köylerden geliyor, hepsi taze görünüyor. Tavukçunun yanına yaklaşmak pek mümkün değil çünkü hayvanın kafasını oracıkta koparıyor. Kuruyemiş ve baharat tezgâhları en kalabalık olanlar. Giyim kuşam bölümü, rengârenk…

20- ‘Sihirli toz’lardan alın Baharatçılar

Yemeklerin olmazsa olmazı, yani ‘sihirli toz’ları baharat… Bu nedenle baharatçı gezmeye özel bir zaman ayırın. Acı biberin her türlüsü, karabiber, çubuk tarçın her eve lazım olanlar… Mutfak iddialı olduğunuz bir alansa biraz daha açılabilirsiniz; safran, yıldız anason, garam masala, köri… Paketli olanları alacaksanız, marketlerde satılan ‘Shan’ markasını tercih edebilirsiniz. Basmati pirinci almayı da unutmayın.

İslamabad’da kadın olmak

Pakistan, bir İslam cumhuriyeti. Ülkede kadının yerini anlamak için, İslam’da kadının yerine bakmak yeterli. İslamabad’da, -ibadet yerleri dışında- eğer istemiyorsanız başınızı kapatmak zorunda değilsiniz ama çok dikkat çekmek istemiyorsanız ‘ölçülü’ giyinmenizde fayda var.

Kadın bir turist şehir merkezinde rahatça gezebiliyor elbette ama hemcinsleriyle alışveriş yerleri dışında çok fazla karşılaşmıyor. Tesadüfen tanıştığım, Pakistan’ın şehirlerini ve köylerini gezmiş, her yerde hep güleryüz ve misafirperverlikle karşılandığını söyleyen Kanadalı bir gezgin kadının şu tespitine dikkat kesilmekte fayda var: Pakistan’da şehirler erkeklerin, köyler kadınların hâkimiyetinde.(Hürriyet/Güliz Arslan)