Morgan Stanley, tüketici tercihlerindeki değişim ve artan maliyet baskıları nedeniyle düşük maliyetli ve ultra düşük maliyetli havayolu modelinin mevcut haliyle ne kadar sürdürülebilir olduğunu sorguladı.
ABD’li Morgan Stanley yatırım bankası, havacılık sektöründe yaşanan yapısal dönüşümlerin kazançlar ve rekabetçi konumlandırma üzerinde kalıcı baskı yarattığını belirterek, düşük maliyetli (LCC) ve ultra düşük maliyetli (ULCC) havayolu iş modelinin mevcut haliyle sürdürülebilir olup olmadığını sorguladı.
Banka tarafından yayımlanan son raporda, pandemiden bu yana düşük maliyetli havayollarının karşılaştığı zorlukların geçici bir dalgalanma olmadığı, tüketici talebi ile sektörün maliyet yapısında daha derin ve kalıcı bir değişime işaret ettiği vurgulandı. Raporda, geleneksel havayolları ile düşük maliyetli operatörler arasındaki performans dengesinin tersine dönmesinin döngüsel mi yoksa yapısal mı olduğu sorusu öne çıkarıldı.
Bankanın analizine göre, tüketici tercihleri giderek premium deneyimlere, sadakat programlarına ve esnek hizmet paketlerine kayıyor. Bu eğilim, son on yıl boyunca düşük maliyetli modeli tanımlayan “en düşük fiyat, ne pahasına olursa olsun uçuş” yaklaşımının cazibesini zayıflatıyor. Aynı zamanda geleneksel havayolları, ana merkezlerdeki maliyet yapılarını güçlendirerek düşük maliyetli rakiplerin bu havalimanlarında etkin ve kârlı şekilde faaliyet göstermesini daha zor ve pahalı hale getiriyor.
2019-2025 kıyasında kârlılık farkı belirginleşti
Raporda, pandemi sonrası dönemde yaşanan maliyet enflasyonunun düşük maliyetli ve ultra düşük maliyetli havayollarını, geleneksel taşıyıcılara kıyasla daha sert etkilediği belirtildi. Pilot ve uçak bulunabilirliği, hava trafik kontrol kapasitesi, havaalanı kapı ve slot kısıtlamaları gibi yapısal faktörler, hızlı büyüme ve yüksek uçak kullanımına dayanan iş modellerini orantısız biçimde baskı altına aldı. Bu gelişmeler sonucunda, düşük maliyetli segmentin uzun yıllar sahip olduğu yapısal maliyet avantajının daraldığı, bazı pazarlarda ise tersine döndüğü ifade edildi.
Morgan Stanley analistleri, kârlılık verilerinin bu baskıyı net biçimde ortaya koyduğunu belirtti. 2019 ortalamalarıyla karşılaştırılan 2025 tahminlerinde, düşük maliyetli ve ultra düşük maliyetli havayollarının faiz ve vergi öncesi kazançlarının, daha yüksek birim maliyet enflasyonu ve daha derin marj erozyonu nedeniyle geleneksel havayollarının belirgin şekilde gerisinde kaldığına dikkat çekildi. Banka, marj farkının tarihsel ortalamalara kıyasla daha da açıldığını vurguladı.
Chapter 11 ve yeniden yapılanma süreci stratejiyi hızlandırdı
Raporda ayrıca, düşük maliyetli havayollarının bu tabloya karşılık iş modellerini aktif biçimde yeniden şekillendirmeye başladığına işaret edildi. Southwest Airlines, JetBlue Airways, Frontier Airlines ve Spirit Airlines gibi havayollarının, Chapter 11 iflas süreci kapsamında veya operasyonel yeniden yapılanma çerçevesinde premium koltuk seçenekleri sunduğu, bilet fiyatlarını paketlediği, sadakat programlarını genişlettiği ve ilave gelir kaynaklarına yöneldiği belirtildi.
Bazı taşıyıcıların ise büyüme planlarını yavaşlattığı, ağ yapılarını düşük büyüme senaryolarına uyarladığı ve uzun menzilli ya da uluslararası rotaları değerlendirmeye başladığı aktarıldı.
2026 “test yılı”: Kazançlar istikrar bulacak mı?
Morgan Stanley, bu adımların geleneksel düşük maliyetli stratejiden temel bir sapmaya işaret ettiğini vurguladı. Banka, düşük maliyetli havayollarının yakın vadede geleneksel taşıyıcılardan daha güçlü bir büyüme ya da kârlılık performansı sergileyeceğini öne sürmediğini özellikle belirtti. Bunun yerine sektörün kritik bir dönüm noktasında bulunduğu, 2026 yılının ise bu dönüşüm adımlarının kazançları istikrara kavuşturup değerleme farklarını daraltıp daraltamayacağını test edecek bir yıl olacağı ifade edildi.
Analize göre, söz konusu yeniden yapılanma başarılı olursa düşük maliyetli havayolları yatırımcı güvenini yeniden kazanabilir. Ancak başarısızlık durumunda, havacılık sektöründe değer ve kârlılığın daha da belirgin biçimde geleneksel ağ havayollarında yoğunlaşması olası görünüyor.
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
