Uzun bir süredir gündemde olan ve çeşitli açılardan tartışılan telekomünikasyon sektöründe 5G’ye geçiş sanılandan kolay olmayacak. Çünkü her yeni nesil (3G, ve 4,5G) için çıkılan ihale öncesi yapılan tartışmalara, bu defa, 5G ihalesi öncesinde köklü bir çözüm getirilmesi söz konusu. Ortak yatırım, mobil ve sabit tarafta gündemde olan lisanslar için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tartışmalı konularda sektörü düzenleyip, yeni yol haritasını ortaya koymak için gayret gösteriyor.
Bu yıl ihalesi yapılıp, 2026’da kullanıma başlanması planlanan 5G için ihaleye çıkılacak frekanslar belirlendi. Bakanlığın açıkladığı bilgilere göre 5G için 700 MHz, 3,5 GHz ve 26 GHz’deki frekansları hazır hale getirilmiş. Ancak merak edilen iki husus var;
Bir; Süresi dolan veya yakın zamanda bitecek olan 2G, 3G ve sabit hat lisanslarının nasıl bir düzenlemeye tabi olacağı…
İki; 5G ihalesinin başta frekans bedeli olmak üzere hangi şartlarda yapılacağı…
GSM operatörleri ihale öncesi fikirlerini gündeme getirdi. Vodafone, lisans bedelinin yatırımları engelleyecek boyutta olmaması gerektiğini savunurken, Turkcell ise 5G ihalesindeki frekans bedeli ödeme takviminin 10 yıla yayılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Türk Telekom tarafı ise sabit hat hizmetleri imtiyaz sözleşmesinin BTK tarafından yenilenmesini, fiber kablo altyapısındaki tek yatırımcı rolünün daha netleştirilerek devam etmesini istiyor. Fiber altyapının 5G için oyun değiştirici önemli rolü olacağı için bu konu yakından takip ediliyor.
Şubat 2026’da tamamlanacak mevcut imtiyaz sözleşmesinin yenilenmesi için geçen yıl BTK’ya başvuran Türk Telekom, öğrendiğim kadarıyla fiber altyapıdaki rolünün de daha etkin hale gelmesini istiyor. Böylece fiberde Türk Telekom tek yetkin ve lisanslı yatırımcı olarak iki operatöre, BTK düzenlemeleri çerçevesinde hizmet vermeyi hedefliyor. Eğer böyle bir düzenleme yapılırsa ortak fiber altyapı tartışmaları da bitmiş olacak.
Aslında şu günlerde telekomünikasyon sektörü sadece 5G ihalesine hazırlanmıyor, aynı zamanda sektörün tartışmalı konularının da bir düzene kavuşacağı süreci yaşıyor.
Yeni nesil 5G için en önemli unsurlardan birisinin güçlü fiber altyapı olduğu dikkate alınırsa Turkcell ve Vodafone’un yeni dönemde BTK düzenlemeleri çerçevesinde Türk Telekom’un fiber altyapısına daha fazla ihtiyaç duyacakları gerçeği söz konusu.
Turkcell ve Vodafone’un 2G imtiyaz sözleşmeleri 2023’te bitti. TürkTelekom’un GSM imtiyaz sözleşmesi de 2026’da doluyor. 2009’da 3G frekans ihalesi 20 yıllık olarak ve 2015 yılındaki 4,5G ihalesi de 14 yıllık olarak yapılmıştı. Dolayısıyla 3G ve 4.5G’nin imtiyaz sözleşmeleri 2029 yılında bitecek.
BTK, 5G ihalesi öncesi farklı tarihlerde süresi dolan imtiyaz sözleşmelerini de bu dönemde yeniden toparlayıp, düzenleyecek. Nasıl bir yöntemle bunu yapacağı da yine sektörün merak konusu.
Bir başka önemli husus da 5G için yerli ve milli ürün geliştirme tartışmalarının artık gündemde olmaması. 2018’den bu yana defalarca “Uçtan uca yerli ve milli 5G” lansmanı yapan bakanlara ve ilgili yetkililere bu durumu da hatırlatmak gerekiyor. Nerede 5G için yerli ve milli ürünler? Harcanan paralara ne oldu? Veya 5G’ye geçiş için yerli ve milli ürünler hangi oranda hazır?
Yine 5G ihalesi sürecinde netleştirilmesi için çaba sarf edilen bir başka önemli mevzuda GSM operatörlerinin yaptıkları yatırımların imtiyaz süreleri sonunda ne olacağı…Aslında konu net, ama düzenlemelerdeki eksiklikler kafa karıştırıyor. Tüm GSM operatörleri lisans süresi sonunda tüm sistemlerini çalışır halde devlete bırakmaları gerekiyor. Fakat mevzuatlardaki bazı açıklıkları farklı değerlendirenler olduğundan bu husus da 5G ihalesi kapsamında daha açık hale getirilecek.
Kısacası önümüzdeki dönemde sadece 5G ihalesi yapılmayacak. Sektördeki dağınıklık da 5G ihalesiyle birlikte toparlanmış olacak. Ancak sektör paydaşlarının açıklamalarına bakılırsa kolay da olmayacak!
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
